Muzeum Historii Polski, Warszawa. PROJEKT ZWYCIĘSKI

MIĘDZYNARODOWY KONKURS ARCHITEKTONICZNY NA PROJEKT MUZEUM HISTORII POLSKI, OGŁOSZONY PRZEZ DYREKCJĘ MUZEUM, POD PATRONATEM MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO.

Na konkurs napłynęło przeszło 600 zgłoszeń i nadesłano 324 prace z całego świata. W jego jury, obok prestiżowych przedstawicieli architektury i kultury polskiej, zasiadali, wydelegowani przez Międzynarodową Unię Architektów, wybitni twórcy architektury światowej, z laureatami nagrody Pritzkera, Rafaelem Moneo, autorem przebudowy madryckiego Prado i Eduardo Souto de Moura włącznie.

Przyszłe Muzeum ma powstać nad Trasą Łazienkowską, w miejscu zdominowanym sylwetą Zamku Ujazdowskiego i wspaniałym, wiekowym drzewostanem. Sąsiedztwo o tak wyraziście zarysowanym charakterze narzuciło projektantom wielką powściągliwość wyrazu, tak, by nie zakłócić harmonii, w której Historia i Natura współżyją ze sobą już od dawna.
Harmonia ta zakłócona została w latach 70-tych wykopem Trasy Łazienkowskiej, która rozcięła teren na dwie części. Przywrócenie ciągłości temu pasmu zieleni i jego ciągom komunikacyjnym i spacerowym – alei na Skarpie, ulicy Jazdów i ulicy Lennona – było jednym z ważnych zadań konkursowych.

Z tych podstaw zrodziła się idea budynku – mostu, którego stalowa konstrukcja złączy dwa brzegi wykopu Trasy i przywróci miejscu utraconą jedność, nie zakłócając w najmniejszym stopniu ruchu na Trasie podczas trwania robót.

Plac przed południowym wejściem do Muzeum, przylegając do placu przed Zamkiem Ujazdowskim, w którym mieści się Centrum Sztuki Współczesnej, sprawia, że tworzy się miejsce, w którym pamięć przeszłości sąsiaduje ze współczesnością.

Od południowego wejścia tego budynku-mostu, aż do północnego jego krańca, biegnie Forum, przewidziane w programie i stanowiące w tym projekcie rodzaj krytego szklanym dachem pasażu, o szerokości 12 metrów. Wzdłuż jego zachodniej fasady mieszczą się przestrzenie przeznaczone dla zwiedzających Muzeum i dla tych, którzy przechadzając się wzdłuż alei na Skarpie, albo ulicy Jazdów, pragnęli by coś zjeść, ugasić pragnienie, kupić książkę, gazetę, płytę, pamiątkę z Muzeum, albo skorzystać z ośrodka multimedialnego. Byłby to rodzaj wewnętrznej ulicy, otwartej także poza godzinami otwarcia Muzeum – nie komercyjnej, tylko związanej bezpośrednio z jego działalnością.

Wzdłuż wschodniej ściany tego pasażu biegną przestrzenie ekspozycji stałej i wystaw czasowych, z kawiarnią otwartą na południowy, letni taras. Do ściany zachodniej przylega program usługowy – audytorium, wraz z mieszczącą się na piętrze administracją i laboratoriami naukowymi, których przestrzenie urozmaicają patia pod otwartym niebem, wypełnione roślinnością. Audytorium tworzy z kawiarnią osobny zespół, usytuowany przy wejściu do pasażu, który może funkcjonować niezależnie od reszty budynku i gościć nawet imprezy zewnętrzne, przynoszące dochód Muzeum.

Dach części ekspozycyjnej pokrywa system szedów, wprowadzających do jej przestrzeni światło dzienne z północy, regulowane urządzeniem w plafonie, filtrującym jego intensywność, albo w ogóle zamykającym jego dopływ. Płaszczyzny zewnętrzne szedów, nachylone ku południu, pokryte są płytami słonecznymi o łącznej powierzchni 3.000 m2, co zasila bilans energetyczny założenia muzealnego.

Fasady części ekspozycyjnej są zamknięte potrójnym szkleniem, z 10 centymetrową warstwą półprzejrzystego żelu o wysokiej wartości izolacyjnej. Pasma druku sitowego, pokrywające wewnętrzne lico zewnętrznej płyty szklanej ogranicza nasłonecznienie i stwarza dwa efekty fasady – efekt dzienny, mieniący się odbitym srebrzyście światłem nieba i nocny, ukazujący oświetlenie wnętrza. Fasady części usługowej wyłożone są płytami z jasnego kamienia.

Przykrycie Trasy Łazienkowskiej pozwala na przedłużenie Osi Stanisławowskiej od Zamku Ujazdowskiego aż do placu na Rozdrożu w postaci geometrycznego pasma zieleni łąkowej, o szerokości 12 metrów, z wijącą się jego środkiem swobodną serpentyną spacerowej ścieżki. Powierzchnia odzyskana nad samą trasą i pokryta trawnikiem, staje się przestrzenią zieleni publicznej, otwartej dla wszystkich, podobnej przestrzeniom parków londyńskich, czy ogrodu Luksemburskiego w Paryżu.